Bitcoin is een ruilmiddel, geen geld

Bitcoins zijn in Nederland geen geld (als bedoeld in het Burgerlijk Wetboek). En als je bitcoins koopt maar niet geleverd krijgt, kun je de wisselkoerswijziging niet als schade claimen. Dat bepaalde de rechtbank Overijssel onlangs. Alvorens in te gaan op inhoud van de zaak, allereerst de vraag: wat is een bitcoin?

Bitcoin
De bitcoin wordt gebruikt om via het internet betalingen te verrichten. Een bitcoin is in wezen niets meer dan een stukje versleutelde computercode, waaraan door de markt (vraag en aanbod) een waarde wordt toegekend. Bitcoins worden gegenereerd en verhandeld door en tussen computergebruikers, buiten alle gevestigde financiële markten of financieel toezicht om. Daardoor zijn deze betalingen ook niet eenvoudig traceerbaar en moeilijk te herleiden naar de personen achter de transactie. Er bestaan bovendien geen biljetten of munten van de bitcoin.

Het geschil
De onderhavige zaak betrof een overeenkomst tot koop en verkoop van 2.750 bitcoins tegen betaling van een koopsom á € 22.137,50 (€ 8,05 per stuk). Na betaling werden echter slechts 990 bitcoins geleverd. Koper vorderde voor de niet ontvangen bitcoins (1.760) terugbetaling van de koopsom (€ 14.168,-). Omdat de koers van de bitcoin in de periode na het sluiten van de overeenkomst met ruim 800% was gestegen, vorderde koper eveneens een schadevergoeding ter hoogte van ruim € 133.000, gebaseerd op artikel 6:125 van het Burgerlijk Wetboek. Dit artikel bepaalt – kort gezegd – dat de koper recht heeft op schadevergoeding als gevolg van wisselkoerswijzigingen bij een geldtransactie. Maar zijn bitcoins ‘geld’? De rechtbank vond van niet.

Slechts een ruilmiddel
Volgens de rechtbank bestaan er op het eerste gezicht wel overeenkomsten tussen geld en de bitcoin. Maar omdat de bitcoin wordt beheerd door de eigenaar zelf (en niet door bijvoorbeeld een bank) is er geen sprake van giraal geld.

Ook overweegt de rechtbank dat de Euro het enige wettige betaalmiddel in Nederland is. Daarbij is volgens de rechter verder van belang dat de Minister van Financiën in 2013 heeft bevestigd dat de bitcoin niet als wettig betaalmiddel in Nederland geldt. Maar, op grond van de parlementaire geschiedenis moet worden vastgesteld dat er in het Burgerlijk Wetboek bewust niet is gekozen voor de term ‘wettig betaalmiddel’, zodat ook geldvormen die hun bestaan niet aan de Staat ontlenen – “gangbaar” geld (zoals de bitcoin) – ook onder het begrip geld kunnen vallen.
Helaas. De rechtbank overweegt dat het gebruik van bitcoins aanzienlijke gelijkenissen vertoont met de wijze van verhandeling van edelmetalen. Edelmetalen gelden niet als wettig betaalmiddel of “gangbaar” geld, maar als ruilmiddel. Gelet hierop moet de bitcoin niet worden beschouwd als geld maar als ruilmiddel zodat koper geen beroep kan doen op artikel 6:125 BW en de gevorderde schadevergoeding wordt afgewezen.’

Koper heeft overigens hoger beroep ingesteld tegen het vonnis van de rechtbank. 

Tot besluit
Kortom, de bitcoin wordt (thans) niet als wettig betaalmiddel beschouwd noch als gangbaar geld. De specifieke bepalingen in het Burgerlijk Wetboek die zien op een verbintenis tot betaling van een geldsom zijn dan ook niet van toepassing. Het is belangrijk hierop bedacht te zijn bij het aangaan en beëindigen van overeenkomsten die betrekking hebben op bitcoins.

Mocht u hierover vragen hebben neem dan contact op met mr. Laurens Bezoen, lid van de praktijkgroep Ondernemingsrecht en Insolventierecht.

Voor meer blogs over Ondernemingsrecht en Insolventierecht: klik hier

Deze blog is met veel aandacht en zorgvuldigheid geschreven, maar bevat informatie van  algemene informatieve aard. De informatie in de blog kan, afhankelijk van de omstandigheden van uw specifieke geval, niet of verminderd van toepassing zijn. De informatie in de blog dient derhalve niet als juridisch advies te worden beschouwd. Daniels Huisman aanvaardt dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor de gevolgen van het gebruik van de informatie uit de blog.