Franchiserecht

Arbeidsrecht

Een franchisegever zal, ter bescherming van zijn formule, verschillende restricties en verplichtingen willen en moeten opleggen aan zijn franchisenemers. Franchisegever moet hierin een goede balans vinden en zorgen dat franchisenemer wel wordt gezien als zelfstandig ondernemer en de mogelijkheid dat geoordeeld kan worden dat er sprake kan zijn van een fictieve dienstbetrekking zoveel mogelijk elimineren. Dit is van groot belang nu het oordeel dat sprake zou kunnen zijn van een fictief dienstverband voor zowel franchisegever als franchisenemer de plicht met zich meebrengt om sociale premies af te dragen en fiscale aftrekmogelijkheden wegvallen.  Niet alleen de gezagsverhouding is voor dit oordeel bepalend, doch ook indien teveel zaken centraal worden aangestuurd en franchisegever teveel bepalend is voor de bedrijfsvoering van franchisenemer kan dat met zich meebrengen dat geoordeeld wordt dat er sprake is van een fictief of zelfs een gewoon dienstverband. Verder zijn er restricties voor het non-concurrentiebeding in een franchiseovereenkomst die goed in de gaten moeten worden gehouden.  

Incasso

Een van de verplichtingen van een franchisenemer is de betaling van een franchisevergoeding aan de franchisegever. Afhankelijk van het soort franchiseformule bestaat de franchisevergoeding uit een entree fee en/of een periodieke franchise fee en/of een reclame fee. De afspraken omtrent de verschillende soorten franchisevergoedingen en betalingsvoorwaarden zijn veelal opgenomen in de franchiseovereenkomst, waarbij valt te denken aan betalingstermijnen en eventuele contractuele renten. De afspraken in de franchiseovereenkomst, alsmede een helder betalingsbeleid en de handhaving daarvan, bieden zowel de franchisegever als de franchisenemer duidelijkheid ten aanzien van de betalingsverplichtingen. Dit biedt ondersteuning bij het vroegtijdig signaleren van betalingsproblemen en het treffen van de nodige incassomaatregelen.

Al deze specialismen kunnen niet door 1 advocaat worden behartigd, reden dat een team van specialisten zich bezig houden met bovengenoemde onderwerpen.

Verbintenissenrecht

De franchiseovereenkomst is nog niet afzonderlijk in de wet geregeld. Er ligt wel een wetsvoorstel om dat te veranderen. Daarom gelden nu nog alleen de algemene bepalingen die op overeenkomsten van toepassing zijn. Franchiseovereenkomsten zijn omvangrijke en gedetailleerde documenten, waar doorgaans ook nog een franchisehandboek bij hoort. Hierin worden de  praktische en operationele aspecten van de franchise nader uitgewerkt en vastgelegd. De verplichtingen van de franchisenemer liggen voornamelijk bij de betaling van de franchisevergoeding en bij de dagelijkse gang van zaken. De franchisegever houdt zich bezig met marketing en het aansturen van de gehele franchiseketen. Veel voorkomende onderwerpen zijn: de inhoud van het franchiserecht, de vergoedingen die de franchisenemer moet betalen, bedrijfsruimte en locatie, afnameverplichting, opleiding en training, reclame en promotie, duur, opzegging, geheimhouding, non-concurrentie, overdracht, et cetera. 

Ondernemingsrecht

Franchising betreft de samenwerking tussen ondernemingen, tussen franchisegever en franchisenemer. Iedere ondernemer denkt in ieder geval bij het oprichten van zijn onderneming, maar ook wanneer hij er mee wil stoppen, na over de structuur van zijn onderneming. Een eenmanszaak, een VOF of een besloten vennootschap. Ook kunnen conflicten tussen vennoten of aandeelhouders ontstaan. Dat is bij ondernemers binnen een franchiseformule niet anders. Binnen de franchiseorganisatie kan ook zeggenschap voor de franchisenemers worden geconstrueerd. Of een doordacht inspraak-model. Ook binnen uw franchiseorganisatie speelt het Ondernemingsrecht dus een belangrijke rol.

Mededingingsrecht

Het kartelverbod verbiedt alle samenwerkingen tussen ondernemingen die de mededinging op de markt (merkbaar) beperken. Het uitgangspunt is dat een onderneming zelfstandig haar beleid dient te bepalen. Veelvoorkomende bepalingen in franchiseovereenkomsten, ook wel ‘verticale overeenkomsten’ genoemd, die de mededinging (merkbaar) kunnen beperken, zijn: concurrentiebedingen, exclusieve afname, voorgeschreven verkoopprijzen, verdeling van markten of klanten, enzovoort.

Alhoewel dergelijke bepalingen op het eerste gezicht al snel de mededinging lijken te kunnen beperken en dus onder het kartelverbod vallen, wordt er bij franchise een soepelere beoordeling gehanteerd. Bepalingen uit franchiseovereenkomsten die noodzakelijk zijn ter bescherming van de knowhow van de franchisegever en de identiteit en reputatie van het franchisenetwerk, zijn niet in strijd met het kartelverbod. Welke bepalingen onder deze definitie vallen, is ontwikkeld in de rechtspraak en later gedeeltelijk vastgelegd in Europese regelgeving. 

Intellectueel eigendomsrecht

De franchisenemer krijgt het recht om zijn onderneming uit te oefenen met gebruikmaking van het franchise-systeem, wat vaak bestaat uit een formulehandboek, een merk (naam en/of logo), handelsnamen, aanduidingen (denk aan kleurstellingen en lettertypen), reclameslagzinnen en dergelijke. De rechten liggen bij de franchisegever, die het gebruik voor een bepaalde periode toestaat aan de franchisenemer. De spelregels voor dit gebruik worden vastgelegd in de franchiseovereenkomst.

Huurrecht / Vastgoedrecht

Dwingend recht kan ongewenst inbreken op de wensen van partijen bij franchiseconstructies. Met name het huurrecht bevat legio dwingende voetangels en klemmen. Denk er bijvoorbeeld aan…

• dat een huurovereenkomst voor (winkel-) bedrijfsruimte vaak niet automatisch eindigt als de franchiseovereenkomst eindigt, ook niet als partijen dat bij aanvang hebben afgesproken;
• dat een franchiseovereenkomst andersom juist ook in de weg kan staan aan bedrijfsoverdracht en indeplaatsstelling voor de huur, bijvoorbeeld als een franchisenemer ondernemer wil stoppen;  
• dat het wettelijk systeem van huurprijsaanpassing afspraken van partijen inzake omzetafhankelijke huur doorkruist. De wet voorziet nu eenmaal niet in omzetafhankelijke huurprijsaanpassing, alleen in een vaste huurwaarde op jaarbasis; 
• dat een huurder die investeringen doet aan een van de franchisegever gehuurd pand vrijwel altijd een ‘wegneemrecht’ heeft na afloop van de huur. Een mooie winkelpui, passend bij de franchiseformule, is dan soms zomaar weg of op zijn minst onderwerp van een stekelige onderhandeling.