Foutje, bedankt. Of toch niet?

Kennelijke vergissingen of kennelijke fouten in het aanbod binden de ondernemer niet    

Het komt nog wel eens voor dat een product foutief wordt geprijsd (reizen, tv’s, hoogslapers, et cetera). Met name bij webwinkels, waarbij (veelal) door een computerstoring een prijs wordt getoond, die ver onder de inkoopwaarde ligt. Gevolg is dat er een ware run ontstaat om dat product te bemachtigen. Maar moet de (web)winkelier het product dan ook uitleveren? 

De foutieve prijsstelling van Leen Bakker 

Op 2 oktober 2017 heeft de kort geding rechter bij de Rechtbank Zeeland-West-Brabant uitspraak gedaan over hoogslapers die online voor bodemprijzen door Leen Bakker werden aangeboden. Voordat Leen Bakker er erg in had waren er 60.928 hoogslapersets (bed, ombouw, matras, bed-tent, et cetera) gekocht door 39.605 klanten. Nadat Leen Bakker de foutieve prijsstelling had ontdekt heeft zij de klanten een email gestuurd met de mededeling dat het gekochte product niet geleverd zou worden. Als goedmaker ontvingen de teleurgestelde klanten een persoonlijke korting. Die namen daarmee geen genoegen en stapten naar de rechter. 

Juridische benadering door de rechter

Overeenkomst? 

De concrete vraag die in dit kort geding beantwoord moest worden is of het voldoende aannemelijk is dat tussen Leen Bakker en de consumenten een koopovereenkomst tot stand is gekomen met betrekking tot de hoogslapersets voor een prijs van € 24,00 of € 85,34.

Een koopovereenkomst komt tot stand door een aanbod en de aanvaarding van dat aanbod. Het aanbod (hoogslapersets) was afkomstig van Leen Bakker en de consumenten (39.605) hebben dat aanbod aanvaard. 

Verder is van belang dat er pas sprake is van een geldig aanbod als de wil en de verklaring van degene die aanbiedt – in dit geval Leen Bakker – met elkaar overeenstemmen. Het is denk ik wel duidelijk dat Leen Bakker niet de wil had om de hoogslapersets voor € 24,00 of € 85,34 te verkopen.

Maar ook als Leen Bakker niet de wil had om de hoogslapersets voor € 24,00 of € 85,34 te verkopen, kan het toch zo zijn dat Leen Bakker aan de advertentie gebonden is. Dan is wel vereist dat er aan de kant van de consumenten sprake was van gerechtvaardigd vertrouwen.  Meer concreet, (alleen) als de consumenten er op het moment dat zij de bestelling via internet plaatsten onder de gegeven omstandigheden redelijkerwijs van uit mochten gaan dat de prijs van € 24,00 of € 85,34 juist was, dan is er op grond van het gerechtvaardigd vertrouwen een overeenkomst tot stand gekomen, ook al had Leen Bakker niet de wil om de hoogslapersets voor die bedragen te verkopen.

Wil en verklaring 

Het ligt voor de hand aan te nemen dat Leen Bakker hier een vergissing heeft gemaakt. Er was sprake van een foutieve verwerking van een kortingscode waardoor de hoogslapersets werden aangeboden voor alleen de prijs van het matras. De kort geding rechter heeft ook de gevolgen van het aanbod mee laten wegen. Leen Bakker zou 3 jaar nodig hebben om alle gekochte hoogslapersets uit te leveren. Daarnaast zou dit Leen Bakker – uitgaande van de inkoopprijzen van de hoogslapersets – een verliespost van circa 9 miljoen euro opleveren. Bovendien vond het berichtenverkeer volledig geautomatiseerd plaats en had Leen Bakker daarop geen invloed.

Op grond van het voorgaande is het naar het voorlopig oordeel van de kort geding rechter voldoende aannemelijk dat Leen Bakker niet de wil had om de hoogslapersets voor € 24,00 of € 85,34 te koop aan te bieden. Daarom is er – vooralsnog – geen sprake van een geldig aanbod. Dat betekent dat er naar het voorlopige oordeel van de voorzieningenrechter tussen Leen Bakker en de consumenten met betrekking tot de hoogslapersets geen koopovereenkomst tot stand is gekomen door aanbod en aanvaarding.  

Gerechtvaardigd vertrouwen

Mochten de consumenten er op het moment dat zij de bestelling op internet plaatsten onder de gegeven omstandigheden redelijkerwijs van uitgaan dat de prijs van € 24,00 of € 85,34 juist was? Hierbij laat de kort geding rechter zich leiden door eerdere rechterlijke uitspraken.

Van een consument die van plan is om via internet een hoogslaperset (of welke ander product dan ook) te kopen mag worden verwacht dat deze zich van tevoren globaal heeft georiënteerd op onder andere de prijzen van hoogslapersets. Dit noemt men de ‘gemiddeld geïnformeerde consument’. Met andere woorden: een consument die weet wat een hoogslaperset gemiddeld genomen kost.

Als zo’n gemiddeld geïnformeerde consument op de website van Leen Bakker een advertentie ziet waarin te koop wordt aangeboden:

a. een massief grenenhouten hoogslaperset (inclusief matras, matrashoes en bed-tent) met FSC-keurmerk;

b. van het merk Hoppekids (omschreven als een Deens kwaliteitsmerk);

c. voor een prijs van € 24,00 of € 85,34 in plaats van de doorgestreepte prijs van € 319,00, € 479,00 en € 499,00;

d. met in letters (even groot als de overige letters in de advertentie, maar wel in de kleur groen) de mededeling: ‘92% korting’, of ‘82% korting’, of ‘83% korting’;

e. met een levertijd van minder dan 4 weken;

f. zonder aanwijzing dat sprake is van een stuntaanbieding, prijsknaller, op-is-op-leegverkoop of vergelijkbaar bijzonder aanbod;

dan moet deze consument naar het voorlopige oordeel van de kort geding rechter begrijpen dat er sprake is van een vergissing. 

Met alle respect, maar je weet als consument gewoon dat dit niet kan kloppen. Te mooi om waar te zijn.

Gelet op voornoemde omstandigheden mochten de consumenten er niet redelijkerwijs van uitgaan dat de prijs van € 24,00 of € 85,34 voor de hoogslapersets op de website van Leen Bakker juist was. 

Conclusie 

Er is geen koopovereenkomst tot stand gekomen. Niet alleen ontbrak de wil bij Leen Bakker, maar de consument mocht er ook niet gerechtvaardigd op vertrouwen dat het aanbod van Leen Bakker juist was. 

Als het te mooi lijkt of voelt om waar te zijn dan is het dat zeer waarschijnlijk ook. Echter, dit is natuurlijk een overduidelijk geval. Maar er zijn ook gevallen denkbaar waar dit veel minder duidelijk is. Het zal dan van de omstandigheden van het geval afhangen of je als ondernemer nog onder de koopovereenkomst uitkomt. Risico’s hieromtrent kun je vermijden door een juist gebruik van algemene voorwaarden. Heeft u vragen over dit onderwerp aarzelt u dan niet om contact op te nemen.

Deze Blog is geschreven door mr. Laurens Bezoen, lid van de Praktijkgroep Consumentenrecht.

Deze blog is met aandacht en zorgvuldigheid geschreven, maar bevat informatie van algemene en informatieve aard. De informatie in de blog kan, afhankelijk van de omstandigheden van uw specifieke geval, niet of verminderd van toepassing zijn. De informatie in de blog dient derhalve niet als juridisch advies te worden beschouwd. Daniels Huisman aanvaardt dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor de gevolgen van het gebruik van de informatie uit de blog.