Misverstanden omtrent gezamenlijk ouderlijk gezag

Alle minderjarigen (kinderen jonger dan 18 jaar) staan onder het gezag van één of beide ouders en als dat niet mogelijk is, staan deze kinderen onder voogdij. Het overgrote deel van de kinderen staat tot hun 18e jaar onder ouderlijk gezag (vroeger heette dit de ouderlijke macht).
In mijn familierechtpraktijk kom ik met enige regelmaat tegen dat ouders denken dat ze samen het gezag over hun kinderen hebben, terwijl dit niet het geval is. Een kind erkennen of de geboorte van een kind aangeven bij de burgerlijke stand leidt er niet automatisch toe dat beide ouders het gezag over het kind verkrijgen.

Welke ouders hebben nu wel of niet het ouderlijk gezag?
Een moeder krijgt bij de geboorte automatisch het gezag over het kind zodra het kind geboren is en de moeder tenminste 18 jaar oud is. Indien de moeder jonger is dan 18 jaar maar ouder dan 16 jaar, dan kan de moeder zich met het oog op de bevoegdheid tot uitoefening van het gezag over haar kind meerderjarig laten verklaren door de rechtbank.

Als een kind tijdens het huwelijk van zijn/haar ouders is geboren, hebben de ouders na de geboorte automatisch het gezamenlijk ouderlijk gezag over het kind.

Als de ouders niet gehuwd zijn, maar met elkaar een geregistreerd partnerschap zijn aangegaan, hebben de ouders ook na de geboorte automatisch het gezamenlijk ouderlijk gezag over het kind.

Ongehuwde ouders die een samenlevingsovereenkomst hebben gesloten, iets wat steeds vaker voorkomt, denken soms dat dit genoeg is om ervoor te zorgen dat beide ouders het gezag hebben over de kinderen die tijdens hun relatie worden geboren. Dit is niet zo. Alleen de moeder heeft het ouderlijk gezag. Gelukkig zie je steeds vaker dat ouders die niet met elkaar gehuwd zijn en die evenmin een geregistreerd partnerschap zijn aangegaan ervoor zorgen dat de vader het kind voor- of direct na de geboorte wél erkent.

Er zijn ook ouders die denken dat, wanneer de vader het kind aangeeft bij de burgerlijke stand, de vader automatisch het gezag heeft. Dit is niet juist. Er bestaat vanaf het moment van erkenning weliswaar een juridische band tussen het kind en de vader, het ouderlijk gezag heeft de vader vanwege de erkenning niet verkregen.

Hoe krijgen ongehuwde ouders (die evenmin een geregistreerd partnerschap hebben gesloten) het gezamenlijk ouderlijk gezag over hun kinderen?

Voorwaarden aanvragen gezamenlijk ouderlijk gezag

Om gezamenlijk ouderlijk gezag te krijgen moeten ouders  aan de volgende voorwaarden voldoen:

• Het kind is geboren en vader heeft het kind voor of na de geboorte erkend
• Beide ouders zijn allebei ouder dan 18 en dus meerderjarige (of moeder is door de rechtbank meerderjarig verklaard)
• Vader is niet met een andere vrouw dan de moeder van het kind dat hij wil erkennen getrouwd (heeft ook niet met een andere vrouw dan moeder een geregistreerd partnerschap)
• Vader is in staat het gezag uit te oefenen (hij staat niet onder curatele)
• Moeder heeft het gezag
• Ouders dienen samen bij de griffie van de rechtbank een verzoek in om beiden belast te worden met het ouderlijk gezag
• Als ouders het formulier hebben ingevuld en ondertekend zal de griffier in het Gezagsregister van de rechtbank aantekenen dat beide ouders het gezag hebben over het kind.

Het formulier dat nodig is, vindt u op www.rechtspraak.nl (onder Gezag)  en heet “’Verzoek tot het gezamenlijk uitoefenen van het gezag over een minderjarige”. U kunt het formulier ook digitaal invullen.

Als de moeder niet meewerkt, waardoor niet door ouders samen het formulier wordt ingevuld en vader niet samen met moeder het gezamenlijk gezag verkrijgt, kan vader bij de rechtbank een verzoek indienen om samen met moeder het gezamenlijk gezag over het kind/de kinderen te verkrijgen. Daarvoor zal de vader een advocaat moeten raadplegen die voor hem het verzoekschrift kan indienen. Als dit noodzakelijk is, leven vader en moeder vaak niet meer samen met elkaar en kan een dergelijke procedure veel strijd opleveren. Dit kan voorkomen worden als ouders samen na de geboorte van hun kind ervoor zorgen dat vader het kind erkent bij de ambtenaar van de burgerlijke stand van de gemeente waar het kind is geboren en dat ouders samen bij de griffier van de rechtbank het formulier invullen en ondertekenen, waardoor vader met moeder het ouderlijk gezag krijgt zodra dit formulier is ingeschreven in het gezagsregister van de rechtbank die bevoegd is.

Voor meer informatie over erkenning en gezag (en overige zaken op het gebied van het personen- en familierecht) kunt u contact opnemen met mr. Rianne de Vroet, lid van de praktijkgroep Personen- en Familierecht en aangesloten bij de vFas en de Mediatorsfederatie Nederland (voorheen NMI).

Lees ook andere blogs van de praktijkgroep Personen- en Familierecht: klik hier

Deze blog is met veel aandacht en zorgvuldigheid geschreven, maar bevat informatie van  algemene informatieve aard. De informatie in de blog kan, afhankelijk van de omstandigheden van uw specifieke geval, niet of verminderd van toepassing zijn. De informatie in de blog dient derhalve niet als juridisch advies te worden beschouwd. Daniels Huisman aanvaardt dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor de gevolgen van het gebruik van de informatie uit de blog.