Delfts blauw is gemeengoed

Delfts blauwe tekeningen zijn niet (langer) auteursrechtelijk beschermd. Vandaag de dag worden wel vaker Delfts blauwe ontwerpen aangebracht op producten ter versiering. In een zaak tussen Van Loo en Buis is de vraag aan de orde of dit soort ontwerpen te beschermen zijn via het auteursrecht. Het ging hier specifiek om auteursrechtelijke bescherming van boeren figuurtjes in Delfts blauw, aangebracht op onderzetters.

Van Loo produceert en drijft handel in toeristische producten, waaronder een stel van zes onderzetters met daarop Delfts blauwe tekeningen van boertjes (‘Boertjes blauw’). Buis drijft een groothandel in toeristische producten en heeft tot het jaar 2000 de genoemde onderzetters bij Van Loo afgenomen. Van Loo stelt dat Buis inbreuk heeft gemaakt op de auteursrechten van Van Loo op de onderzetters. Buis biedt in zijn catalogus onderzetters aan. Deze heeft hij laten maken in China en zijn nagenoeg hetzelfde als de door Van Loo aangeboden onderzetters. 

De rechter oordeelt dat dergelijke ontwerpen niet auteursrechtelijk te beschermen zijn.

De rechter stelt voorop dat de tekening op de onderzetter voor auteursrechtelijke bescherming in aanmerking komt wanneer het een eigen, oorspronkelijk karakter heeft en het een persoonlijk stempel van de maker draagt. Alleen materiaal dat oorspronkelijk is, in die zin dat het gaat om een eigen intellectuele schepping van de auteur, komt voor auteursrechtelijke bescherming in aanmerking. De eis dat de afbeelding een eigen oorspronkelijk karakter moet bezitten, houdt in dat de afbeelding niet ontleend mag zijn aan die van een ander werk. De eis dat de tekening het persoonlijk stempel van de maker moet dragen betekent dat sprake moet zijn van een afbeelding die het resultaat is van scheppende menselijke arbeid en dus van creatieve keuzes.Daarbuiten valt in elk geval al hetgeen dat zo banaal of triviaal is, dat daarachter geen creatieve arbeid van welke aard ook valt aan te wijzen. Het werkbegrip vindt voorts zijn begrenzing waar het eigen, oorspronkelijk karakter slechts bepaald wordt door reeds bekende stijlelementen of noodzakelijk is voor het verkrijgen van een technisch effect.

Ten aanzien van de onderzetters heeft Buis onder meer betoogd dat de Delfts blauwe tekeningen niet als oorspronkelijk werk zijn te beschouwen en aan eerder bestaand werk zijn ontleend. De Delfts blauwe tekeningen zijn volgens Buis gemeengoed. Van Loo heeft dit naar het oordeel van de rechter niet, althans niet voldoende, betwist.

Van Loo heeft niet concreet gemaakt waarom de tekeningen het resultaat zijn van eigen creatieve keuzes, temeer nu niet is betwist dat de tekeningen aan eerder bestaand werk zijn ontleend en het hierbij gaat om een combinatie van standaard Delfts blauwe Hollandse vormelementen.

Gelet hierop acht de rechter onvoldoende gesteld dat er sprake is van een oorspronkelijk ontwerp. Om die reden komt aan de tekeningen op de onderzetters geen auteursrechtelijke bescherming toe.

De rechter heeft hiermee de weg vrijgemaakt voor een hip Delfts blauw, helaas uit China afkomstig, interieur.  Desondanks heeft de rechter – naar mijn mening – een juiste beslissing genomen.  We moeten er immers voor waken dat aan één persoon een monopoly wordt geboden op zaken die tot ons gemeengoed behoren.  Wat vrij beschikbaar is, moet voor eenieder vrij beschikbaar blijven. Het auteursrecht moet daaraan geen afbreuk kunnen doen.

Mocht u twijfelen of u een reeds bestaande afbeelding dan wel tekst mag gebruiken neemt u dan contact op met mr. Laurens Bezoen, lid van de praktijkgroep IE-recht & ICT-recht.

Voor meer blogs van de praktijkgroep IE-recht & ICT-recht: klik hier

Deze blog is met veel aandacht en zorgvuldigheid geschreven, maar bevat informatie van  algemene informatieve aard. De informatie in de blog kan, afhankelijk van de omstandigheden van uw specifieke geval, niet of verminderd van toepassing zijn. De informatie in de blog dient derhalve niet als juridisch advies te worden beschouwd. Daniels Huisman aanvaardt dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor de gevolgen van het gebruik van de informatie uit de blog.