Modelrecht op een schoenzool

Bijna iedereen heeft wel een paar sneakers. Maar weinig mensen zijn zich echter bewust van de intellectuele eigendomsrechten die op sneakers kunnen rusten. Het meest voor de hand liggende recht is het merk(recht). Gezien het ruime ‘werk-begrip’ in de Auteurswet, kunnen sneakers ook auteursrechtelijk beschermd zijn, de Auteurswet beperkt zich immers niet tot geschriften. Een ander recht dat in aanmerking kan komen is het modelrecht.

Op 22 juli 2020 heeft de rechtbank zich uitgesproken over een sneaker van het bekende merk Puma. Puma is houdster van het modelrecht op een schoenzool, de schoen die u in onderstaande afbeelding ziet. De schoenzool is gebobbeld van structuur. In beginsel ontstaat een modelrecht door inschrijving in het daarvoor bestemde register. Voor het auteursrecht geldt geen registratievereiste, dat ontstaat door de schepping van bijvoorbeeld deze schoen.

Puma heeft na registratie van het model, schoenen in verschillende uitvoeringen op de markt gebracht zoals de linker roze schoen op de afbeelding. De wederpartij heeft een sneaker op de markt gebracht met de naam ‘Abria’, de rechter roze schoen in het plaatje. Kijkend naar de beide roze sneakers is er enige gelijkenis te ontwaren. Dit wordt vooral veroorzaakt door de kleur.

Puma heeft zich op het standpunt gesteld dat de Abria-sneaker inbreuk maakt op haar modelrecht, haar auteursrecht dan wel dat er sprake is van slaafse nabootsing (een onrechtmatige daad). 

Modelrecht
Een geregistreerd model (schoenzool) wordt beschermd voor zover het nieuw is en een eigen karakter heeft. Dat eigen karakter wordt aangenomen indien de algemene indruk die het bij de geïnformeerde gebruiker wekt, verschilt van de algemene indruk die bij die gebruiker wordt gewekt door modellen die eerder voor het publiek beschikbaar zijn gesteld (ook wel het ‘vormgevingserfgoed’ genoemd).  De wederpartij heeft tal van voorbeelden in de procedure getoond waaruit kan worden afgeleid dat de door Puma beschreven vorm van de zool daar reeds in voorkomt. Met ander woorden: de Puma zool is niet nieuw.

Eigen karakter
Dan blijft over de bolletjesstructuur van de zool, het eigen karakter. Het komt aan op de vraag in hoeverre voor de gebruiker (de rechtbank gaat uit van de modebewuste vrouw) de algemene indruk van het Puma-model verschilt van de algemene indruk van de zool van de sneaker Abria.

De rechtbank heeft beide zolen van de sneakers vergeleken. De zool van Puma is rafelig terwijl deze bij de Abria-sneaker eindigt in strak afgesneden lijn. De bolletjes in de zool van de Abria-sneaker zijn hoekiger en ongelijkmatiger gevormd en de zool van de Abria-sneaker heeft een verdikte lijn.

De rechtbank is van oordeel dat deze verschillen ertoe leiden dat het model van Puma voor de modebewuste vrouw een andere algemene indruk wekt dan de zool van de Abria-sneaker. Zoals hiervoor overwogen wordt het eigen karakter in belangrijke mate bepaald door de bolletjesstructuur op de zool. Juist de vormgeving van de bolletjes is verschillend en dat zal de gebruiker niet ontgaan.

Geen inbreuk
Daarmee komt de rechtbank tot het oordeel dat de wederpartij met de verhandeling van de Abria-sneaker geen inbreuk maakt op het geregistreerde model.

Puma heeft ook een beroep gedaan op haar auteursrecht en slaafse nabootsing (waarbij niet alleen naar de zool wordt gekeken, maar naar de beide sneakers in hun geheel), maar de vorderingen van Puma zijn ook op deze gronden afgewezen. De rechtbank oordeelt dat de Abria-sneaker vanwege het sierlint als veter een andere totaalindruk achter laat ten opzichte van de sneaker van Puma. Kijkend naar de beide sneakers komt dit oordeel mij niet vreemd voor.

Hoe nu verder?
De kans is groot dat Puma in hoger beroep gaat omdat de uitspraak subjectief van aard is. Het ligt voor de hand om in dit type zaken een marktonderzoek uit te laten voeren om juist die algemene indruk te toetsen. Wekt de zool van de Abria-sneaker met bolletjesstructuur bij de modebewuste vrouw een andere algemene indruk ten opzichte van het bestaande vormgevingserfgoed, waaronder de Puma sneaker? Het is naar mijn mening niet ondenkbaar dat die algemene indruk juist niet verschilt. Maar de tijd zal het uitwijzen. Voor nu heeft de Abria-sneaker deze strijd gewonnen.  

Laurens Bezoen, advocaat, sectie IE, ICT & Privacy

Deze blog is met aandacht en zorgvuldigheid geschreven, maar bevat informatie van algemene en informatieve aard. De informatie in de blog kan, afhankelijk van de omstandigheden van uw specifieke geval, niet of verminderd van toepassing zijn. De informatie in de blog dient derhalve niet als juridisch advies te worden beschouwd. Daniels Huisman aanvaardt dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor de gevolgen van het gebruik van de informatie uit de blog.