De beschermingsconstructie van Akzo Nobel

De afgelopen tijd is Akzo Nobel veelvuldig in het nieuws geweest. Maar liefst drie keer wees Akzo Nobel een overnamevoorstel van het veel grotere en Amerikaanse concern PPG van de hand, waardoor laatstgenoemde nu met een vijandige overname dreigt. Maar wat is nu eigenlijk een vijandige overname en kan Akzo Nobel zich hiertegen verweren? Wat is hier juridisch gezien gaande?

Vijandige overname

Binnen ondernemingen is het natuurlijk zo dat degene met de meeste aandelen in beginsel middelen heeft om het bestuur in een richting te drukken. Veelal wordt het beleid van een vennootschap door een groot aandeelhouder gedicteerd. En aandeelhouders gaan nu eenmaal vaak voor de hoogst mogelijke opbrengst en in dit geval misschien wel voor een snelle exit op een termijn van 3 – 5 jaar (denk aan private equity). Om deze aandeelhouderswinst te realiseren wordt de onderneming soms opgeknipt in stukjes en verkocht om zo een zo hoog mogelijk rendement te behalen. Dat is natuurlijk niet in het belang van de stakeholders (alle betrokkenen bij de onderneming, zoals werknemers, leveranciers e.d.). Het bestuur van een vennootschap kan in dat geval de aandeelhouders adviseren om hun aandelen niet aan deze biedende partij te verkopen. Veel meer middelen om de verkoop te voorkomen heeft het bestuur niet. Wat nu als biedende partij achter de rug van het bestuur om een bod doet op alle aandelen? In dat geval spreken we van een vijandige overname.

Bij een vijandige overname doet de biedende partij een openbaar bod op alle aandelen, dat wil zeggen dat zij openlijk de aandeelhouders van in dit geval Akzo Nobel, een voorstel doet tot overname van hun aandelen. De biedende partij zal proberen om zoveel mogelijk aandelen in handen te krijgen. Aandeelhouders kunnen in dat geval zelf bepalen of ze de aandelen willen verkopen, ze zijn daartoe niet verplicht. Om aandeelhouders over de streep te trekken om tot verkoop van aandelen over te gaan, wordt er een bedrag geboden dat hoger is dan de aandelenkoers. Hoe groter dit verschil is, hoe eerder aandeelhouders overstag zullen gaan. De meeste aandeelhouders houden immers aandelen vanuit financieel belang. Akzo Nobel lijkt ook een groep loyale aandeelhouders te hebben die niet uit zijn op een zo hoog mogelijk rendement. Het is dus maar zeer de vraag hoeveel aandelen PPG uiteindelijk zal weten te verwerven.  

Beschermingsconstructie

Kan Akzo Nobel dan niks doen om deze vijandige overname te voorkomen? Akzo Nobel staat gelukkig niet met lege handen. In tegenstelling tot bijvoorbeeld KPN, beschikt Akzo Nobel niet over een beschermingsstichting met een call optie. Een dergelijke stichting kan door middel van het gebruik van een call optie het aandelenbelang van de biedende partij doen verwateren tot een belang zonder substantiële invloed. De beschermingsconstructie waarover Akzo Nobel beschikt is vrij uniek.

Akzo Nobel heeft een speciale beschermingsstichting genaamd: “Stichting Akzo Nobel”. Het doel van deze stichting is om Akzo Nobel te beschermen tegen vijandige overnames van buitenaf. Deze stichting bestaat sinds 1926 en bezit 48 prioriteitsaandelen. Deze aandelen geven de stichting het recht om bindende voordrachten te doen voor de benoeming van het bestuur en de raad van commissarissen van Akzo Nobel. Door deze bindende voordracht kan de nieuwe aandeelhouder niet de door haar gewenste personen in het bestuur plaatsen. Het bijzondere aan deze beschermingconstructie is dat dit thans niet meer in de wet is opgenomen. Sinds 1929 kan een bindende voordracht worden doorbroken door tweederde van de stemmen die samen de helft vormen van het geplaatste kapitaal (zie art. 2:133 lid 2 BW). Alleen bedrijven die in 1928 gebruik maakten van deze beschermingsstichting mochten deze constructie blijven gebruiken. De Stichting Akzo Nobel beschikt daarmee over een unieke bevoegdheid die thans in de wet is uitgesloten.

De Stichting Akzo Nobel heeft zelf aangegeven dat ze van haar bevoegdheden tot het doen van dwingende voordrachten gebruik zal maken, mocht het tot een vijandige overname komen. Zo meldt zij in haar jaarverslag over 2016.

Het jaarverslag is hier te bekijken: http://report.akzonobel.com/2016/ar/servicepages/report-downloads.html

Stel dat PPG een ruime meerderheid van de aandelen van Akzo Nobel in handen weet te krijgen. PPG zal dan bevoegd zijn om het zittende bestuur te ontslaan. Normaal gesproken zou PPG vervolgens door haar gekozen bestuurders en commissarissen benoemen om de overname af te ronden. Bij Akzo Nobel kan dit dus niet. Hierdoor kan de overname van PPG flink worden gedwarsboomd. Het is immers niet erg aantrekkelijk om vele miljarden te betalen voor een onderneming waar je vervolgens niet zelf de bestuurders van kan kiezen.

Beschermingsconstructie voorleggen aan een rechter?

Het voor onbepaalde tijd handhaven van een beschermingsconstructie acht de Hoge Raad in het algemeen niet gerechtvaardigd (RNA/Westfield). Juridisch gezien is het een interessante vraag of de stichting tot in het oneindige gebruik mag maken van haar vergaande bevoegdheden wanneer een ruime meerderheid van de aandeelhouders niet achter de bindende voorgedragen kandidaten staat. Een procedure zou moeten uitwijzen of dit het geval is. Nadeel van een procedure is dat dit veel tijd zal kosten, terwijl een overnemende partij, als PPG, graag op voorhand duidelijkheid wil hebben, voordat zij miljarden in Akzo Nobel investeert.

Responstijd

Naast de beschermingsconstructie zou Akzo Nobel ook nog gebruik kunnen maken van de responstijd. Het bestuur van Akzo Nobel kan hier een beroep op doen vanaf het moment dat ze op de hoogte worden gesteld van het voornemen tot agendering van het ontslag van een of meerdere bestuurders tot aan de dag van de algemene vergadering waarop het onderwerp zou moeten worden behandeld. De responsetijd houdt in dat het bestuur van Akzo Nobel 180 dagen de gelegenheid krijgt om op de voorgestelde strategiewijziging te reageren. Effectief gezien komt dit erop neer dat er een half jaar gewacht moet worden voordat het ontslag van de bestuurders op de agenda van de algemene vergadering van aandeelhouders geplaatst mag worden. Na het aflopen van de responstijd speelt dan het dilemma dat PPG niet haar eigen bestuurders mag benoemen, als gevolg van het feit dat de beschermingsstichting dit recht toekomt.

Conclusie

De beschermingsconstructie van Akzo Nobel en het feit Akzo Nobel ook een beroep kan doen op de responstijd, maakt dat Akzo Nobel geen aantrekkelijke kandidaat is voor een vijandige overname. Eventueel getouwtrek tussen de Stichting Akzo Nobel en PPG zou echter wel juridisch interessante uitspraken kunnen opleveren. Waagt PPG zich desondanks toch aan een vijandige overname? De tijd zal het leren. Wij volgen deze kwestie uiteraard op de voet.

To be continued….. 

Heeft u naar aanleiding van deze Blog vragen, neem dan contact op met mr. Gerben Kemerink op Schiphorst, lid van de Praktijkgroep Ondernemingsrecht.

Deze blog is met aandacht en zorgvuldigheid geschreven, maar bevat informatie van algemene en informatieve aard. De informatie in de blog kan, afhankelijk van de omstandigheden van uw specifieke geval, niet of verminderd van toepassing zijn. De informatie in de blog dient derhalve niet als juridisch advies te worden beschouwd. Daniels Huisman aanvaardt dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor de gevolgen van het gebruik 
van de informatie uit de blog.