Vanille vla zonder vanille?

Inleiding
Soms kom je zaken tegen die om de een of andere reden opvallen. In dit geval een uitspraak van het College van Beroep van 16 mei 2019 waar het betreft de verpakking van een pak vla. Heb ik uw interesse?

Ik geef u de afbeelding:

Bron: https://www.boek9.nl/boek9-ber…

Foodwatch noemt zichzelf de onafhankelijke voedselwaakhond. Volgens haar website www.foodwatch.org stelt zij misstanden aan de kaak en zo ook misleidende mededelingen op een pak vla van FrieslandCampina. Op de voorzijde van de verpakking staat onder andere: “Optimel vla Vanille” en een foto van gele vla. Op één zijkant van de verpakking staat (onder meer): “Zachte vanillesmaak”, “Ondersteunende ingrediënten” en “De basis van onze vla is verbeterd en in combinatie met een zachte vanillesmaak is onze vla nog lekkerder en romig van smaak.” Op de achterzijde, boven de ingrediëntenlijst, staat onder meer: “Optimel vla Vanille” en daaronder: “Gepasteuriseerde magere vanillevla”. Bij de ingrediënten staat onder meer: “aroma”. Foodwatch acht de uitingen op het pak misleidend omdat het product geen vanille bevat. Door de benaming “vla Vanille” en “magere vanillevla” wordt bij de gemiddelde consument de indruk gewekt dat het product vanille bevat. Dat men in de ingrediëntenlijst kan lezen dat het product geen vanille bevat, doet daar volgens Foodwatch niet aan af.FrieslandCampina is het niet eens met de klacht van Foodwatch. De gemiddelde consument, die volgens de rechtspraak (kom ik zo op terug) eerst de ingrediëntenlijst leest, wordt door de combinatie van ‘aroma’ en de duidelijke tekst op de verpakking over de smaak voldoende geïnformeerd dat het om een smaak van vanille gaat en niet dat er (ook) vanille in zit.

Juridisch kader
Relevant is rechtspraak van het Europees Hof van Justitie. Daaruit volgen een aantal uitgangspunten die bij de beoordeling of er sprake is van misleiding betrokken moeten worden.
1. dat moet worden uitgegaan van de vermoedelijke verwachting van de normaal geïnformeerde en redelijk omzichtige en oplettende gemiddelde consument op basis van de volledige uiting;
2. en dat deze gemiddelde consument, wiens beslissing tot aankoop wordt bepaald door de samenstelling van een product, eerst de lijst van ingrediënten leest [als ik naar me zelf kijk, ik lees nooit de lijst van ingrediënten, u wel?];
3. en dat ondanks dat de lijst van ingrediënten op de verpakking staat, niet kan uitsluiten dat de etikettering van dat product en de wijze waarop deze is uitgevoerd de consument kan misleiden, bijvoorbeeld indien het etiket de indruk wekt dat het product een ingrediënt bevat dat het in werkelijkheid niet bevat (zoals “vla Vanille” in dit specifieke geval).

Beoordeling a.d.h.v. juridisch kader
Het product heet ‘Optimel vla Vanille’ en heeft dus een specifiek ingrediënt (‘Vanille’) in zijn naam. Indien op de voorzijde van de verpakking expliciet een ingrediënt wordt genoemd, wekt dit onmiskenbaar de indruk dat het product dit ingrediënt ook daadwerkelijk bevat.Op de voorzijde van de verpakking staan geen mededelingen waaruit blijkt of kan worden afgeleid dat het woord ‘Vanille’ uitsluitend en specifiek is bedoeld om de smaak van het product aan te duiden.Ook op de achterzijde van de verpakking wordt de onjuiste indruk dat het product vanille bevat onvoldoende gecorrigeerd.Uit het woord ‘aroma’ in de ingrediëntenlijst op de achterzijde van de verpakking zou volgens FrieslandCampina kunnen worden afgeleid dat het product (waarschijnlijk) geen vanille bevat (als het aroma afkomstig is van echte vanille, dan moet dit volgens FrieslandCampina in de ingrediëntendeclaratie worden aangeduid als “natuurlijk vanille aroma”).

Om dit te kunnen constateren moet men echter over de nodige kennis te beschikken van de complexe regelgeving met betrekking tot aroma’s en de wijze waarop deze op grond van Europese wetgeving en rechtspraak op het etiket van een product dienen te worden vermeld. Van de gemiddelde consument kan niet een zodanig kennisniveau worden verwacht. De consument begrijpt in dit geval niet (kijkend naar de verpakking en ingrediëntenlijst) dat de vanillesmaak wordt veroorzaakt door het gebruik van een aroma en dat het product dus geen vanille bevat hoewel het wel daarnaar smaakt.De mededelingen over de vanillesmaak op de zijkant van de verpakking zijn onvoldoende om de onjuiste indruk te corrigeren die de voorzijde van de verpakking wekt over de aanwezigheid van vanille in het product.Het is onwaarschijnlijk dat de gemiddelde consument de woorden ‘zachte vanillesmaak’ op één zijkant van de verpakking zo zal begrijpen dat deze woorden specifiek zijn bedoeld om aan te duiden dat het product in werkelijkheid geen vanille als ingrediënt bevat.

Kortom
Het College van Beroep gaat mee in de klacht van Foodwatch en oordeelt – kort gezegd – dat FrieslandCampina onvoldoende duidelijk is geweest richting de consument om te benadrukken dat in Optimel vla Vanille geen Vanille zit. Kijkend naar de concurrentie had FrieslandCampina op de voorzijde van de verpakking duidelijk moeten maken dat de vanillesmaak een ander ingrediënt dan vanille wordt veroorzaakt. FrieslandCampina heeft geen andere keus dan nu haar verpakking aan te passen.Voedselveiligheid is een belangrijk thema, maar persoonlijk vind ik dit geschil in dat verband wel zijn doel voorbijschieten. Foodwatch kan naar mijn mening beter andere misstanden aan de kaak stellen. 

Laurens Bezoen, advocaat, sectie IE, ICT & Privacy

Deze blog is met aandacht en zorgvuldigheid geschreven, maar bevat informatie van algemene en informatieve aard. De informatie in de blog kan, afhankelijk van de omstandigheden van uw specifieke geval, niet of verminderd van toepassing zijn. De informatie in de blog dient derhalve niet als juridisch advies te worden beschouwd. Daniels Huisman aanvaardt dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor de gevolgen van het gebruik van de informatie uit de blog.