Invoering Tijdelijke Wet Transparantie Turboliquidatie

Op 15 november 2023 treedt de Tijdelijke Wet Transparantie Turboliquidatie in werking. Ik probeer in deze blog zo duidelijk mogelijk uit te leggen waar deze wet over gaat en wat het belang ervan is.

Turboliquidatie

Een ‘turboliquidatie’ is een ontbinding van een rechtspersoon zonder baten. De mogelijkheid tot ‘turboliquidatie’ staat al sinds 1994 in de wet. Als een rechtspersoon geen baten meer heeft, kan het besluit worden genomen om de rechtspersoon te ontbinden. Wie dit besluit moet nemen ligt aan het type rechtspersoon. In geval van een NV of BV is dit bijvoorbeeld de AVA (algemene vergadering van aandeelhouders). Door de ontbinding houdt de rechtspersoon op te bestaan. Er hoeft geen vereffening (financiële afwikkeling) plaats te vinden. Nadat het besluit is genomen wordt dit opgegeven bij het handelsregister. Er is geen verplichting voor het bestuur en/of de onderneming om verantwoording af te leggen. Ook hebben schuldeisers geen mogelijkheid om verzet aan te tekenen. De Kamer van Koophandel controleert niet of opgaven van bestuurders wel kloppen.

Door de simpele manier waarop een turboliquidatie kan plaatsvinden, is het voor kwaadwillenden erg gemakkelijk om het systeem te misbruiken voor eigen gewin. Denk alleen al aan het via een lege BV plaatsen van bestellingen zonder te betalen of het aanvragen van subsidies (ook als je er geen recht op hebt) en het vervolgens verdwijnen van die BV na een turboliquidatie met achterlating van vele schulden.

Weg open gezet naar misbruik van systeem van turboliquidaties?

In 2015 heeft de Hoge Raad een arrest gewezen over dit onderwerp. Kort gezegd werd geoordeeld dat als een vennootschap geen baten meer heeft, de normale route van beëindiging van zo’n rechtspersoon via een turboliquidatie hoort te lopen. Het eigen faillissement aanvragen was volgens de Hoge Raad niet de ‘normale route’ voor een lege rechtspersoon.

In de rechtspraktijk was er veel onrust als gevolg van deze uitspraak. De gedachte was dat de Hoge Raad zo wel erg opzichtig de route wees richting misbruik door middel van turboliquidatie. Dit zal  zeker niet de bedoeling zijn geweest van de Hoge Raad. Het probleem is dat bij een turboliquidatie  geen curator wordt aangesteld die controle uitoefent over de gang van zaken. In geval van een faillissement gebeurt dat wèl.

De turboliquidaties leken vanaf toen een vlucht te nemen. In de praktijk was de gedachte dat vele malafide bedrijven het toezicht van faillissementscuratoren wilden ontduiken en via een turboliquidatie verdwenen. Aan de cijfers te zien lijkt dat beeld te kloppen. Zo zijn er in 2022 meer dan 45.000 rechtspersonen ‘geturboliquideerd’ ten opzichte van 2100 faillissementen. In 2021 ging het om zo’n 44.000 turboliquidaties en 1.700 faillissementen van rechtspersonen.

Wat houdt de nieuwe wet in?

De wetgever wil door deze nieuwe wet proberen misbruik tegen te gaan door – onder meer – turboliquidaties transparanter te maken. Verder wil de wetgever door deze wet de schuldeisers beter beschermen. De nieuwe wet geldt voorlopig voor twee jaar.

De wetgever heeft drie maatregelen ingevoerd die misbruik moeten tegen gaan:

A) Deponeringsplicht;

B) Inzagerecht;

C) Mogelijkheid bestuursverbod.

Sub A): Deponeringsplicht:

Als gebruik wordt gemaakt van een turboliquidatie moet vanaf 15 november 2023 het bestuur van een rechtspersoon een aantal financiële stukken openbaar maken. Schuldeisers moeten hiervan schriftelijk op de hoogte worden gebracht.

Sub B): Inzagerecht:

In bepaalde gevallen krijgen schuldeisers recht op inzage in de administratie van de ontbonden rechtspersoon.

Sub C): Mogelijkheid bestuursverbod:

Als er schulden achterblijven in de ontbonden vennootschap en het bestuur niet goed verantwoording heeft afgelegd, kan het OM een bestuursverbod vorderen. De rechter dient dat bestuursverbod vervolgens natuurlijk wel op te leggen.

Praktische gevolgen

De wetgever wil misbruik tegengaan door meer eisen te stellen aan een turboliquidatie. Bestuurders zullen in ieder geval meer moeite moeten doen om een turboliquidatie door te voeren. De positie van schuldeisers wordt verbeterd doordat zij recht hebben op meer informatie. Of dit fraudeurs (voldoende) afschrikt om leeggezogen bedrijven ‘weg te moffelen’ moet maar worden afgewacht. Door de eisen die worden gesteld aan turboliquidatie wordt het in ieder geval wel gemakkelijker om malversaties aan te pakken. Schuldeisers kunnen bestuurders gemakkelijker aanspreken als de nieuwe regels voor een turboliquidatie niet worden nageleefd. Het OM kan in geval van malversaties ingrijpen en een bestuursverbod vorderen.

Maar of dat allemaal voldoende zal zijn? De vrees van fraudebestrijders is dat het allemaal veel te weinig is om misbruik echt tegen te gaan.

Hoe dan ook: ben je bestuurder en wil je de onderneming laten ontbinden door middel van een turboliquidatie? Dan raad ik je aan om je goed te verdiepen in de regels van het spel. Zorg ervoor dat je de juiste stappen doorloopt. Daarmee voorkom je ook dat je wordt aangesproken door schuldeisers van de onderneming.

Heb je vragen over de (on)mogelijkheden van een turboliquidatie, heb je als schuldeiser te maken met een turboliquidatie, of heb je vragen over een faillissementstraject? Neem dan gerust contact op met Hubert te Woerd, of met een van zijn collega’s van de Praktijkgroep Insolventierecht bij Daniels Huisman Advocaten.

Daniels Huisman Advocaten
mr. Hubert (H.J.G.M.) te Woerd, advocaat
E-mail: 
Telefoon: (0546) 760823

Deze blog is met aandacht en zorgvuldigheid geschreven, maar bevat informatie van algemene en informatieve aard. De informatie in de blog kan, afhankelijk van de omstandigheden van uw specifieke geval, niet of verminderd van toepassing zijn. De informatie in de blog dient derhalve niet als juridisch advies te worden beschouwd. Daniels Huisman aanvaardt dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor de gevolgen van het gebruik van de informatie uit de blog.