Aanpak computercriminaliteit versterkt

Ook wij als advocaten bedienen ons inmiddels voor een belangrijk deel van ons werk van computers. En wij niet alleen. Ook de tegenpartij in strafzaken, het openbaar ministerie, heeft het internet ontdekt. Er zijn natuurlijk de direct met internet gelieerde strafbare feiten (“cybercrime”), waarbij het internet een directe rol speelt bij het strafbare feit, zoals hacking, fraude met bankgegevens of kinderporno. Maar ook op andere manieren speelt het internet steeds meer een rol bij het strafrecht en kunnen spannende zaken nog spannender worden.

Neem bijvoorbeeld de zaak van de moord zonder lijk. Zoiets spreekt natuurlijk direct tot de verbeelding want als je als officier van justitie iemand wilt beschuldigen van het plegen van een moord of doodslag dan lijkt het hebben van een lijk wel een eerste vereiste.

Een recent voorbeeld: Er was iemand verdwenen, een zwakbegaafde man die bij zijn bejaarde moeder woonde, een vast leefpatroon had en plotseling van de aardbodem verdwenen was, zonder zijn geld of bankpas mee te nemen. De – goeddeels zwijgende – verdachte was door de rechtbank vrijgesproken omdat direct bewijs ontbrak. Het gerechtshof leidt echter uit een groot aantal voor de verdachte zeer belastende feiten en omstandigheden af dat de verdachte rechtstreeks was betrokken bij de verdwijning van het slachtoffer.

Zo laat het hof meewegen dat de verdachte voor de verdwijning van het slachtoffer op internet gezocht heeft met zoektermen als ‘Walther PPK’, ‘Walther PPK onderhoud’, ‘dood’ en ‘kogel door het hoofd’ en na de verdwijning van het slachtoffer (ook) met onder meer “definitie nekschot”,  “VIN code voertuig code 87”, “Dood – TV Gelderland – politie Arnhem”, “TV Gelderland – Gelderlander – Rechtsbijstand – Araq – FNV -advocaat piket – rechtspraak – ambtenaar strafrecht – OM”. Dat, samen met de omstandigheden dat de verdachte op onderdelen aantoonbaar gelogen heeft, dat eigendommen van het slachtoffer bij de verdachte in bezit waren (geweest), dat bij de verdachte een Walther PPK pistool werd aangetroffen, dat de verdachte geprobeerd heeft de auto van het slachtoffer op zijn naam te krijgen én de verdachte nergens een goede verklaring voor kon of wilde geven vormde voor het hof aanleiding voldoende bewezen te achten dat de verdachte het slachtoffer vermoord had en had laten verdwijnen. Voor die en nog andere feiten legt het hof hem 18 jaar gevangenisstraf op.

Het is uitzonderlijk wanneer iemand voor moord of doodslag veroordeeld wordt zonder dat er een lijk is. Vooral de belangstelling van de verdachte voor het doden met een (bepaald) vuurwapen, het verkrijgen van een vervangen kenteken en interesse in nieuwsberichten rond de verdwijning, zoals die belangstelling kon worden aangetoond aan de hand van het in de computer opgeslagen surfgedrag van de verdachte, lijken hier de doorslag te hebben gegeven.

In deze zaak heeft de politie de computers van de verdachte na inbeslagneming onderzocht. Er is inmiddels een wetsvoorstel (“Computercriminaliteit III”, momenteel bij de Eerste Kamer) ingediend op basis waarvan de politie de bevoegdheid zou kunnen krijgen om op afstand onderzoek te doen in computers. Daarin aangetroffen gegevens zouden over kunnen worden genomen of ontoegankelijk worden gemaakt (“onderzoek in een geautomatiseerd werk”) maar ook kan bijvoorbeeld correspondentie (emailverkeer) worden uitgelezen. Verder komt in het wetsvoorstel de decryptieplicht voor, de plicht om mee te werken aan de ontsleuteling van bestanden, met een strafbedreiging van drie jaar, en de strafbaarstelling van de heling van computergegevens. Bewijs kan zo door de politie worden verkregen van achter het eigen bureau.

In mijn strafrechtpraktijk merk ik dat zeer veelvuldig gebruik wordt gemaakt van al bestaande bijzondere opsporingsmethoden, waarvan afluisteren van (mobiel) telefoonverkeer de bekendste en meest voorkomende is. Met het nieuwe voorstel worden de mogelijkheden voor de overheid om een inbreuk te maken op het privéleven van mensen nog weer vergroot.

Voor meer informatie over computercrimininaliteit kunt u contact opnemen met mr. Hans Stegeman, lid van de praktijkgroep Strafrecht.

Voor meer blogs van de praktijkgroep Strafrecht: klik hier

Deze blog is met veel aandacht en zorgvuldigheid geschreven, maar bevat informatie van  algemene informatieve aard. De informatie in de blog kan, afhankelijk van de omstandigheden van uw specifieke geval, niet of verminderd van toepassing zijn. De informatie in de blog dient derhalve niet als juridisch advies te worden beschouwd. Daniels Huisman aanvaardt dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor de gevolgen van het gebruik van de informatie uit de blog.